1403/10/19 09:20:04

خودتنظیمی کودکان

خودتنظیمی کودکان

خودتنظیمی (Self-regulation) به توانایی فرد برای کنترل و مدیریت احساسات، افکار و رفتارهای خود در پاسخ به محیط و موقعیت‌های مختلف اطلاق می‌شود. این مفهوم شامل مجموعه‌ای از مهارت‌ها و فرایندهای روان‌شناختی است که به فرد این امکان را می‌دهد تا به طور مؤثر با چالش‌ها، فشارهای محیطی، و استرس‌ها روبه‌رو شود، بدون اینکه تحت تأثیر هیجانات یا انگیزه‌های فوری و غیرمنطقی قرار گیرد.

اجزای اصلی خودتنظیمی عبارتند از:

کنترل هیجانات: توانایی مدیریت احساسات منفی مانند عصبانیت، اضطراب یا افسردگی و جلوگیری از نشان دادن واکنش‌های افراطی یا تکانشی.
کنترل رفتار: توانایی متوقف کردن رفتارهای تکانشی و تصمیم‌گیری آگاهانه در مورد اینکه چه زمانی و چگونه یک رفتار باید انجام شود. این شامل توانایی کنترل رفتارهای نادرست، مقاومت در برابر وسوسه‌ها و صبر در مواجهه با موقعیت‌ها است.
تمرکز و توجه: توانایی تمرکز بر اهداف بلندمدت و ادامه دادن به فعالیت‌ها حتی در صورت وجود موانع یا حواس‌پرتی‌ها.
حل مسئله و تنظیم هدف: توانایی تنظیم اهداف شخصی و برنامه‌ریزی برای رسیدن به آن‌ها، همچنین توانایی تطبیق و تغییر راهبردها و برنامه‌ها در مواجهه با مشکلات یا ناکامی‌ها.
آگاهی از خود: توانایی آگاهی از افکار، احساسات و رفتارهای خود در لحظه و ارزیابی اینکه آیا این‌ها به اهداف فردی کمک می‌کنند یا خیر.

خودتنظیمی در کودکان:

در دوران کودکی، خودتنظیمی به شکل‌های مختلفی بروز می‌کند. کودکان در مراحل مختلف رشد، توانایی‌های مختلفی در کنترل احساسات، رفتار و توجه دارند. برای مثال:

یک کودک خردسال ممکن است نتواند احساسات خود را مدیریت کند و به راحتی دچار عصبانیت یا ناراحتی شود.
یک کودک بزرگتر ممکن است قادر به صبر کردن در صف باشد یا در موقعیت‌های استرس‌زا خود را آرام کند.
در سنین بالاتر، کودکان قادر خواهند بود برای رسیدن به اهداف بلندمدت خود، احساسات و رفتارهای خود را بهتر کنترل کنند.

اهمیت خودتنظیمی:

تأثیر بر تحصیلات: کودکانی که خودتنظیمی خوبی دارند، بهتر می‌توانند تمرکز کنند، وظایف خود را انجام دهند و با چالش‌های تحصیلی کنار بیایند.
سلامت روانی: خودتنظیمی با کاهش اضطراب، افسردگی و دیگر مشکلات روانی مرتبط است زیرا به فرد کمک می‌کند احساسات خود را به‌طور مؤثر مدیریت کند.
رابطه‌های اجتماعی: افرادی که خودتنظیمی دارند، معمولاً در تعاملات اجتماعی موفق‌تر هستند زیرا قادرند احساسات خود را کنترل کرده و واکنش‌های اجتماعی مناسبی نشان دهند.

خودتنظیمی در بزرگسالی:

در بزرگسالی، خودتنظیمی به توانایی‌های پیچیده‌تری مانند مدیریت استرس‌های شغلی، روابط شخصی، برنامه‌ریزی بلندمدت و حفظ انگیزه در برابر موانع مختلف توسعه پیدا می‌کند.

به طور کلی، خودتنظیمی یک مهارت حیاتی است که می‌تواند تأثیر زیادی بر سلامت روانی، موفقیت اجتماعی و دستاوردهای شخصی داشته باشد.

در پرسشنامه ASQ-SE (Ages and Stages Questionnaires: Social-Emotional) که برای ارزیابی رشد اجتماعی و هیجانی کودکان طراحی شده است، برخی از سوالات به طور خاص به ارزیابی توانایی‌های خودتنظیمی کودک می‌پردازند. خودتنظیمی به توانایی فرد برای کنترل و مدیریت هیجانات، رفتارها و واکنش‌های خود در موقعیت‌های مختلف اشاره دارد. این مهارت یکی از جنبه‌های مهم رشد اجتماعی-هیجانی است که بر توانایی کودک در کنار آمدن با احساسات و تعاملات اجتماعی تأثیر می‌گذارد.

برای بررسی تکامل اجتماعی -عاطفی کودک خود باید

1-ابتدا در وب سایت نی نی تست ثبت نام کنید

2-پرسشنامه اجتماعی عاطفی متناسب سن کودک خود را پر کنید

۳-نتیجه بررسی را به دکتر دلاوری ارسال کنید

۴-پزشک تکامل علاوه بر مشاهده بررسی ، راهنمایی لازم را به شما ارائه می دهند

۵- لازم است برای پیشگیری از اختلالات تکاملی کتاب استاندارد بازی در رشد و تکامل نوشته دکتر دلاوری را نیز تهیه و مطالعه کنید و با کودک خود کار کنید

ما اطمینان داریم با استفاده از این خدمت ،کودکان و نوزادان ما در آینده‌ای نه چندان دور موفق تر و توانمندتر خواهند بود

کسب اطلاعات بیشتر درباره بررسی تکاملی کودک

پیوستن به گروه هزار مادر آگاه در تکامل کودکی

سوالات مرتبط با خودتنظیمی در پرسشنامه ASQ-SE:

در زیر، برخی از سوالات رایج که به ارزیابی خودتنظیمی در ASQ-SE پرداخته‌اند را آورده‌ایم:

آیا کودک شما زمانی که ناراحت می‌شود، قادر است آرام شود؟
این سوال توانایی کودک در کنترل احساسات خود و آرام کردن خود پس از بروز هیجان‌های منفی را بررسی می‌کند. خودتنظیمی در اینجا به معنای کنترل و کاهش شدت احساسات منفی است.
آیا کودک شما هنگام مواجهه با مشکلات یا ناامیدی، رفتارهای عصبی یا بی‌قراری نشان می‌دهد؟
این سوال به بررسی واکنش کودک به شرایط دشوار و توانایی او در مقابله با ناامیدی و مشکلات می‌پردازد. کودکانی که توانایی خودتنظیمی دارند، می‌توانند در مواجهه با چالش‌ها آرامش خود را حفظ کنند.
آیا کودک شما می‌تواند وقتی چیزی را می‌خواهد، صبر کند تا نوبت او برسد؟
این سوال به ارزیابی توانایی کودک در صبر کردن و کنترل میل‌های فوری اشاره دارد که بخش مهمی از خودتنظیمی است.
آیا کودک شما زمانی که از چیزی ناراحت است، قادر است احساسات خود را بیان کند به جای اینکه رفتارهای تخریبی یا پرخاشگرانه نشان دهد؟
این سوال توانایی کودک در مدیریت احساسات و رفتارهای خود را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. کودکانی که خودتنظیمی دارند، قادرند احساسات خود را به شیوه‌های سازگار و بدون پرخاشگری بیان کنند.
آیا کودک شما وقتی از چیزی ترسیده یا نگران است، قادر است خود را آرام کند؟
این سوال توانایی کودک در مدیریت ترس‌ها و نگرانی‌ها را بررسی می‌کند و یکی از جنبه‌های مهم خودتنظیمی محسوب می‌شود.

نکته:

این سوالات به طور کلی به مهارت‌های مدیریت احساسات و کنترل رفتار کودک در موقعیت‌های مختلف اشاره دارند، که از ارکان مهم خودتنظیمی به شمار می‌روند. خودتنظیمی در دوران کودکی می‌تواند به رشد مناسب اجتماعی، تحصیلی و هیجانی کودک کمک کند و این سوالات به شناسایی هر گونه اختلال یا تاخیر در این مهارت‌ها کمک می‌کنند.

ارتقا خودتنظیمی در کودکان

ارتقا خودتنظیمی در کودکان می‌تواند تأثیرات مثبتی بر رشد اجتماعی، هیجانی و تحصیلی آن‌ها داشته باشد. این مهارت به کودکان کمک می‌کند تا بتوانند احساسات، رفتارها و افکار خود را به‌طور مؤثری کنترل کنند و در موقعیت‌های مختلف واکنش‌های مناسب نشان دهند.

در اینجا تعدادی از تمرینات و فعالیت‌هایی که می‌توانند به ارتقای خودتنظیمی در کودکان کمک کنند آورده شده است:

تنفس عمیق و آرام

هدف: کمک به کودک برای آرام کردن خود و مدیریت احساسات قوی مانند اضطراب یا عصبانیت.
روش:

به کودک آموزش دهید که در مواقعی که احساس اضطراب یا عصبانیت دارد، چند نفس عمیق بگیرد.
از تکنیک "تنفس ۴-۷-۸" استفاده کنید: از کودک بخواهید که برای ۴ ثانیه نفس بگیرد، برای ۷ ثانیه نفس را نگه دارد و سپس برای ۸ ثانیه نفس را آرام بیرون دهد.
می‌توانید با کودک بازی کنید که در آن تخیل کنند که در حال "دمیدن" در یک شمع یا "بادبادک" هستند و باید نفس خود را به آرامی بیرون دهند تا بادبادک پرواز کند.

تکنیک‌های بازخورد (Time-out یا Pause)

هدف: به کودک کمک می‌کند تا در موقعیت‌های پرتنش یا هیجانی، زمانی را برای بازنگری و آرامش گرفتن اختصاص دهد.
روش:

به کودک یاد دهید که در زمان عصبانیت یا اضطراب، یک لحظه توقف کند و از یک "زمان استراحت" استفاده کند.
این زمان می‌تواند شامل چند دقیقه‌ای برای آرام شدن در یک مکان آرام (مثل گوشه‌ای از اتاق) باشد. کودک می‌تواند در این زمان احساسات خود را بررسی کند و سعی کند به آرامی تنفس کند.
به کودک توضیح دهید که این زمان برای تفکر و آرامش است، نه برای مجازات.

بازی‌های نوبتی

هدف: ارتقای مهارت‌های صبر و کنترل تکانش‌گری.
روش:

بازی‌های ساده‌ای مانند "سنگ-کاغذ-قیچی" یا "بازی کارت" که نیاز به نوبت گرفتن دارند، می‌توانند به کودکان در یادگیری صبر و کنترل تکانش‌گری کمک کنند.
در این بازی‌ها کودک یاد می‌گیرد که نوبت دیگران را رعایت کرده و احساسات خود را کنترل کند تا به نوبت خود برسد.

تمرینات توجه و تمرکز

هدف: تقویت توانایی کودک برای تمرکز و توجه به تکالیف یا وظایف.
روش:

بازی با اشیاء متمرکز: از کودک بخواهید که بر روی یک شیء خاص (مثل یک توپ یا یک وسیله رنگارنگ) تمرکز کند و سپس آن را از دور مشاهده کند.
بازی‌های "توجه دقیق": یک شیء را در یک مکان خاص قرار دهید و از کودک بخواهید تا آن را پیدا کند. این بازی به تقویت دقت و تمرکز کمک می‌کند.
پازل‌ها یا بازی‌های فکری: فعالیت‌هایی مانند پازل‌ها، بازی‌های ساخت و ساز یا معماها می‌توانند تمرکز کودک را افزایش دهند و به تقویت مهارت‌های حل مسئله و توجه کمک کنند.

تعیین اهداف کوتاه‌مدت

هدف: کمک به کودک در یادگیری برنامه‌ریزی و پیگیری اهداف.
روش:

از کودک بخواهید که اهداف کوتاه‌مدت و قابل دستیابی برای خود تعیین کند (مثلاً "امروز اتاقم را مرتب کنم" یا "پیش از نهار ۱۰ دقیقه کتاب بخوانم").
کودک را تشویق کنید که مراحل کوچک برای رسیدن به این هدف‌ها طراحی کند و در پایان هر روز از او بخواهید که پیشرفت خود را بررسی کند.
این کار به کودک کمک می‌کند تا یاد بگیرد که چطور اهداف خود را مدیریت کرده و برای رسیدن به آن‌ها برنامه‌ریزی کند.

بازی‌های شبیه‌سازی (Role-Playing)

هدف: تقویت توانایی کودک برای کنترل رفتار در موقعیت‌های اجتماعی.
روش:

موقعیت‌های مختلفی را برای کودک شبیه‌سازی کنید که در آن‌ها نیاز به خودتنظیمی و رفتار مناسب اجتماعی باشد (مثلاً در بازی‌های نقش‌پذیری، کودک می‌تواند نقش فروشنده، معلم یا پزشک را بازی کند).
در حین بازی، از کودک بخواهید که احساسات خود را شبیه‌سازی کرده و واکنش‌های کنترل‌شده‌ای از خود نشان دهد.
این فعالیت‌ها به کودک کمک می‌کنند تا خودتنظیمی را در موقعیت‌های اجتماعی واقعی تمرین کند.

آموزش به استفاده از کلمات برای بیان احساسات

هدف: کمک به کودک در یادگیری روش‌های مثبت برای بیان احساسات و کنترل رفتار.
روش:

به کودک آموزش دهید که احساسات خود را با استفاده از کلمات بیان کند (مثلاً "من ناراحتم" یا "من عصبانیم").
به او بیاموزید که در مواقع هیجانی از جمله‌های ساده استفاده کند که احساساتش را توضیح دهد و این‌طور به خودتنظیمی کمک کند.
این تمرین به کودک کمک می‌کند تا به جای رفتارهای تکانشی یا پرخاشگرانه، احساسات خود را به شیوه‌ای مؤثر بیان کند.

بازی‌های "چالش‌های آرامش‌بخش"

هدف: تقویت توانایی آرامش و خودتنظیمی در موقعیت‌های چالش‌برانگیز.
روش:

از کودک بخواهید که در یک فعالیت مثل رنگ‌آمیزی، ساختن کاردستی یا حل پازل، تمرکز کرده و در عین حال آرامش خود را حفظ کند.
این نوع فعالیت‌ها به کودکان کمک می‌کنند که در مواجهه با فشار یا تنش‌های محیطی، توانایی خود را برای تمرکز و مدیریت احساسات خود تقویت کنند.

پاداش و تشویق

هدف: تقویت رفتارهای خودتنظیمی از طریق بازخورد مثبت.
روش:

کودک را برای نشان دادن رفتارهای خودتنظیمی (مثل صبر، کنترل عصبانیت، یا حفظ تمرکز در یک وظیفه) تشویق کنید.
از سیستم پاداش استفاده کنید که می‌تواند شامل تحسین کلامی یا پاداش‌های کوچک (مانند استراحت اضافه یا امتیاز برای انتخاب فعالیت دلخواه) باشد.
این کار انگیزه کودک را برای ادامه توسعه مهارت‌های خودتنظیمی افزایش می‌دهد.

ایجاد روتین روزانه

هدف: کمک به کودک در ایجاد نظم و ساختار در زندگی روزمره.
روش:

به کودک کمک کنید که یک روتین منظم برای انجام کارهای روزانه ایجاد کند (مانند زمان مشخص برای خوابیدن، درس خواندن و بازی کردن).
روتین‌ها باعث می‌شوند کودک احساس کنترل بیشتری داشته باشد و بتواند بهتر به هیجانات و نیازهای خود پاسخ دهد.

نتیجه‌گیری:

تمرینات خودتنظیمی در کودکان به آن‌ها کمک می‌کند تا مهارت‌های مهمی برای مدیریت هیجانات، رفتارها و افکار خود در مواجهه با چالش‌ها یاد بگیرند. این مهارت‌ها نه تنها به کودکان در رشد اجتماعی و هیجانی آن‌ها کمک می‌کنند، بلکه برای موفقیت در زندگی‌های فردی و اجتماعی آن‌ها بسیار حائز اهمیت است.