کاردرمانی ذهنی کودکان: راهنمای جامع درمان اختلالات رفتاری و تقویت مهارت‌های شناختی

کاردرمانی چیست؟

کاردرمانی یکی از رشته‌های توانبخشی است که با استفاده از فعالیت‌ها و بازی‌های هدفمند به بهبود سلامت، افزایش کیفیت زندگی و استقلال افراد در موقعیت‌های مختلف کمک می‌کند. کاردرمانگران با تکیه بر علوم اعصاب، روانشناسی نوین و پزشکی، فعالیت‌ها را تحلیل کرده و تکنیک‌های بالینی را برای درمان طراحی می‌کنند. این رشته به‌ویژه در زمینه کودکان فعالیت گسترده‌ای دارد.

الف) کاردرمانی جسمی (حسی-حرکتی) کودکان

چه کودکانی به کاردرمانی جسمی نیاز دارند؟

کودکانی که با مشکلاتی مثل فلج مغزی (CP)، تأخیر رشدی، اختلال هماهنگی رشد (DCD)، بیماری‌های عصبی-عضلانی (مانند دیستروفی عضلانی)، دررفتگی مادرزادی لگن (CDH)، تورتیکولی، فلج ارب، اسپاینابیفیدا، مشکلات تعادلی، ضعف عضلانی یا کوتاهی عضلات ناشی از پوسچر نامناسب به کاردرمانی جسمی نیاز دارند.

اهداف کاردرمانی جسمی چیست؟

• بهبود نقایص جسمی برای افزایش مشارکت اجتماعی و بازی.
• تسهیل مراحل رشد حرکتی (گردن گرفتن، نشستن، راه رفتن و غیره).
• تعدیل تون عضلانی و پیشگیری از بدشکلی‌های مفصلی.
• تقویت واکنش‌های تعادلی و حفاظتی.
• آموزش مهارت‌های روزمره (ADL) برای استقلال بیشتر.
• مشاوره به والدین برای الگوهای صحیح درمانی در خانه.

ب) کاردرمانی ذهنی و روانپزشکی کودکان

چه کودکانی به کاردرمانی ذهنی نیاز دارند؟

کودکانی با اوتیسم، اختلالات یادگیری (مانند دیسلکسیا، دیسگرافیا، دیسکالکولیا)، بیش‌فعالی (ADHD)، عقب‌ماندگی ذهنی (سندرم داون، فنیل‌کتونوریا و غیره)، اختلالات یکپارچگی حسی (SID)، مشکلات رفتاری (پرخاشگری، لجبازی)، ضعف مهارت‌های دستی، اضطراب، افسردگی، وسواس یا اعتمادبه‌نفس پایین از خدمات کاردرمانی ذهنی بهره می‌برند.

اهداف کاردرمانی ذهنی چیست؟

• بهبود مهارت‌های شناختی و اجتماعی.
• کاهش مشکلات رفتاری و افزایش تمرکز.
• تقویت مهارت‌های ارتباطی و استقلال در زندگی روزمره.
• کمک به یکپارچگی حسی و کاهش حس‌جویی یا اجتناب حسی.

کاردرمانی ذهنی کودکان: اختلالات رفتاری و اهداف درمانی

کاردرمانی ذهنی یکی از شاخه‌های مهم توانبخشی است که به بهبود مشکلات ذهنی، رفتاری و عاطفی کودکان کمک می‌کند. این خدمات برای کودکانی با چالش‌های خاص طراحی شده و نقش مهمی در افزایش کیفیت زندگی آن‌ها دارد.

چه کودکانی به کاردرمانی ذهنی نیاز دارند؟

کاردرمانی ذهنی برای کودکانی با مشکلات زیر مناسب است:

• اختلالات رفتاری: پرخاشگری، لجبازی، بی‌قراری، وابستگی، نافرمانی و رفتارهای منفی.
• اختلال هماهنگی رشد (DCD): که بر مهارت‌های حرکتی تأثیر می‌گذارد.
• مشکلات مهارت‌های دستی: مانند دست‌خط ضعیف یا دشواری در استفاده از قلم.
• کم‌توانی ذهنی: مشکلات هوشی یا تأخیر در رشد شناختی.
• فوبیا و ترس شدید: که زندگی روزمره را مختل می‌کند.
• مشکلات ارتباطی-اجتماعی: دشواری در تعامل با دیگران.
• اختلالات روانی: اضطراب، افسردگی، وسواس یا اعتمادبه‌نفس پایین.
• عدم استفاده از عضو: مثل انکار یا نادیده گرفتن یکی از اعضای بدن.

این مشکلات می‌توانند در رشد، یادگیری و مشارکت اجتماعی کودک اختلال ایجاد کنند. کاردرمانی ذهنی با رویکردهای علمی به رفع آن‌ها کمک می‌کند.

اهداف کاردرمانی ذهنی در کودکان چیست؟

هدف اصلی کاردرمانی ذهنی، توانمندسازی کودک برای زندگی مستقل‌تر و سازگارتر است. این اهداف شامل موارد زیر می‌شود:

• بهبود رفتارها: ارتقاء رفتارهای هنجار متناسب با جامعه و کاهش لجبازی و نافرمانی.
• تقویت مهارت‌های ارتباطی: افزایش مشارکت اجتماعی و تعامل با دیگران.
• پیشرفت آموزشی: رفع مشکلات یادگیری و ارتقاء سطح تحصیلی.
• بهبود بازی: افزایش توانایی کودک در بازی‌های هدفمند.
• یکپارچگی حسی: تسهیل پردازش حواس (بینایی، شنوایی، لامسه، حس عمقی و وستیبولار).
• مهارت‌های حرکتی: تقویت حرکات ظریف (مثل نوشتن) و درشت (مثل پریدن).
• مهارت‌های شناختی: بهبود توجه، تمرکز، حافظه، حل مسئله و تفکر انتزاعی.
• مهارت‌های ادراکی: تقویت تصویر بدنی، ادراک حسی و برنامه‌ریزی حرکتی (پراکسیا).
• کنترل عاطفی: مدیریت هیجانات و کاهش اضطراب.
• رشد ترسیمی: بهبود نقاشی، نوشتن و کار با قلم.
• آموزش مهارت‌های روزمره (ADL): مثل لباس پوشیدن یا غذا خوردن مستقل.
• بازی‌درمانی: استفاده از بازی برای رسیدن به اهداف درمانی.
• مهارت‌های اجتماعی: آموزش تعامل گروهی و رفتارهای اجتماعی.
• مشاوره به والدین: راهنمایی خانواده برای حمایت بهتر از کودک.