بازی با کودک: یادگیری و رشد در سال اول

به عنوان پدر یا مادر، شما اولین همبازی فرزندتان هستید. بازی با کودک، پیوند شما را با فرزندتان محکمتر کرده و نقش اساسی در تکامل و رشد سالم کودکان دارد.
کودک از طریق بازی در باره خود، دیگران و محیط اطرافش می‌آموزد. بازی کردن همچنین سبب افزایش مهارت‌های اولیه، اعتماد به نفس و توانایی ارتباط برقرار کردن در کودک میشود.
لازم نیست که کودک اسباب بازی‌های گران قیمت داشته باشد. وسایل بازی کودک می‌تواند هر چیزی که در محیط خانه موجود است باشد به شرط آنکه شکستنی نباشد، قطعات کوچک و شل و لبه‌های تیز نداشته باشد و اندازه مناسبی داشته باشد (هر چیزی که بتوان آن را از وسط رول دستمال توالت گذراند برای بازی کودک کوچک است و مناسب نیست). اسباب بازی خوب باید با دوام و قابل شستشو باشد و برای والدین نیز جذاب باشد. به هر حال شما هم قرار است که با کودک خود با آن وسیله بازی کنید.

کلمات و موسیقی: بازی فوری

در سال اول زندگی، بازی با کودک به هیچ وجه نیاز به اسباب بازی زیادی ندارد. کتاب خواندن، صحبت کردن و آواز خواندن روش‌هایی ساده و سرگرم کننده برای بازی با کودک است که در عین حال برای او بسیار آموزنده نیز می باشد.
چند مثال در این زمینه:
– استفاده از ریتم‌ها و آهنگ‌ها در زمانی که کارهای روزمره خود را انجام می‌دهید. مثلا هنگام تعویض پوشک یا لباس پوشاندن به کودک.
– بازی با کتاب‌ها: برای کودک خود هر روز کتاب بخوانید، ضمن اینکه به این نکته توجه داشته باشید که کودک نیز  می خواهد با کتاب بازی کند. او می خواهد کتاب را در دهان خود بگذارد و یا آن را ورق بزند؛ پس کتاب‌هایی با صفحات ضخیم تهیه کنید و آنها را تمیز نگه دارید.
– کودک را تشویق کنید تا صدا درآورد (bubblingg). کودک از این طریق یاد می‌گیرد تا صداهای مختلف تولید کند.  صداهایی را که کودک تولید می‌کند با او تکرار کنید و سعی کنید آنها را به کلمات واقعی تبدیل کنید. با این روش می‌توانید انواع و اقسام بازی‌های جذاب و شاد برای یادگیری زبان را با کودک انجام دهید.

از تولد تا ۳ ماهگی

در این زمان نوزاد هماهنگی دست و چشم را فرا می‌گیرد. دست خود را به سمت اجسام دراز می کند، آنها را لمس می کند و یاد می گیرد چطور آنها را نگه دارد. وسایل بازی مناسب در این سن عبارتند از:
– لباس یا روسری شفاف برای بازی قایم موشک
– آینه نشکن برای اینکه کودک خود را در آن ببیند
– دستبندهای پارچه ای که به دور مچ کودک انداخته شود
– پیمانه‌های اندازه‌گیری پلاستیکی
– دستبندهای چوبی یا پلاستیک که قطعات کوچک و شل نداشته باشند
– هر چیزی که روی آن تصویر صورت داشته باشد مانند عروسک، عکس و حیوانات پلاستیکی

از ۳ تا ۶ ماهگی

در این سن کودک مهارت‌های حرکتی ظریف (fine motor) (استفاده از انگشت‌ها و دست) و همچنین مهارت‌های حرکتی کلی (gross motor) (استفاده از بازو و ساق پا) را فرا می‌گیرد. شیرخوار به حرکات دست‌هایش بسیار علاقه نشان می دهد و یاد می گیرد چطور آنها را تحت کنترل خود در آورد. اسباب بازی‌هایی که در این سن می‌توانند به تکامل کودک کمک کنند عبارتند از:
– جغجغه
– روسری برای قایم موشک
– اشیاء پلاستیکی یا پارچه‌ای به شکل دونات
– پارچه‌های طرح دار و با رنگ روشن
– یک سطح بازی شیب دار که شیرخوار بتواند به آن تکیه کند و با پا به اشیاء ضربه بزند

از ۶ تا ۱۲ ماهگی

در نیمه دوم سال اول زندگی شیرخوار هر چیزی را که می‌بیند به عنوان یک اسباب بازی بالقوه محسوب می‌کند و اگر بتواند به آن دست پیدا کند آن را در دهان قرار خواهد داد. او می‌خواد بداند که اشیاء چگونه کار می‌کنند و هنگامی که آنها را بیندازد، تکان دهد و یا پرت کند چه اتفاقی برای آنها رخ می‌دهد. اسباب بازی‌هایی که در این سن برای شیرخوار ایمن و جذاب هستند عبارتند از:
– بلوک‌های خانه سازی بزرگ
– لیوان‌ها و سطل‌های کوچک که قابل شکستن نباشند
– کتاب‌های با صفحات ضخیم مقوائی (board book)
– توپ (اندازه آن باید بقدری باشد که در دهان کودک جا نشود)
– ماشین‌های پلاستیکی با قطعات بزرگ
– وسایلی برای سوار شدن مناسب با سن کودک
– اسباب بازی‌های نرم که کودک بتواند آنها را در دست بگیرد
– وسایل ضربی مانند درام (drum) و طبل با سایز کوچک
– وسایلی که سبب شود کودک آنها را با چشم دنبال کند مانند اسباب بازی‌هایی که حرکت می کنند
– بازی‌هایی که کودک در آنها اشیاء با شکل‌های مختلف را در جای خود قرار دهد (shape sorters)

بازی فعال

بازی فعال از زمان تولد باید شروع شود. نوزادان هر روز باید در زمان بیداری مدتی روی شکم خوابانده شوند تا به تقویت عضلات گردن و تنه آنها کمک شود. در مدت زمانی که شیرخوار روی شکم خوابیده است حتما در کنار او باشید.
همین که شیرخوار خود را تشویق به گرفتن اشیاء دور و برش می‌کنید، در واقع او را تشویق به انجام بازی فعال کرده‌اید. هنگامی که شیرخوار شروع به خزیدن کرد، باید مدت زمان زیادی را در حالی که شما مراقبش هستید، صرف جستجوی اطراف کند.
نهایتا مراقب باشید که کودک شما مدت زمان زیادی را روی صندلی یا رورئک ننشیند و از تلویزیون و وسایل بازی تصویری مانند تبلت‌ها و تلفن‌های همراه در این استفاده نکنید

منبع :وب سایت دکتر قرشی متخصص کودکان و نوزادان 

کتاب "همراه با غنچه ها تا گل شدن  با موضوع بازی کودکان "بزودی در دسترس قرار خواهد گرفت 

امکان انجام تست انلاین غربالگری تکامل کودکان در وب سایت حاضر فراهم شده است 

http://www.ninitest.com/registration